بروز و نفوذ آسیب‌های اجتماعی در مدارس ایران بیش از پیش جدی شده است. از اعتیاد گرفته تا روابط جنسی، این سال‌ها به عنوان تهدیدی جدی و غیرقابل تصور در مدارس ایران قلمداد می‌شود و از پرورش نسلی پرخطر خبر می‌دهد.
به گزارش «بهداشت نیوز» خبرهای رسمی از ورود اعتیاد به مخدرها و روان‌گردان ها به میان دانش آموزان و خبرهای غیر رسمی نیز از روابط جنسی میان دانش آموزان حکایت دارد.
بروز و نفوذ آسیب‌های اجتماعی در مدارس ایران بیش از پیش جدی شده است. از اعتیاد گرفته تا روابط جنسی، این سال‌ها به عنوان تهدیدی جدی و غیرقابل تصور در مدارس ایران قلمداد می‌شود و از پرورش نسلی پرخطر خبر می‌دهد. تا همین چندسال قبل، مسئولان دولتی بروز آسیب‌های اجتماعی(social harm) جدی در مدارس را منکر شده و غیرقابل استناد می‌دانستند اما گستردگی آن، امروز سبب شده تا از گفتن اعتیاد دانش‌آموزی یا حرف از مسائل جنسی میان دانش‌آموزان، دیگر ابایی نباشد.این اتفاق، چه در میان دانش‌آموزان دختر و چه دانش‌آموزان پسر رشد پیدا کرده و به موازات آن، سن آن نیز کاهش پیدا کرده است. اکنون رفتارهای پرخطری مانند مصرف دخانیات و مواد مخدر، خشونت و گرایش به خودکشی درصدر آسیب‌های اجتماعی دانش‌آموزان قرار دارند و با گستره غیرقابل انکار شبکه‌های اجتماعی و فضای سایبر، بیشتر و بیشتر نیز می‌شود.
سندی برای مهار بحران
خبرهای رسمی از ورود اعتیاد(addiction) به مخدرها و روان‌گردان‌ها به میان دانش‌آموزان و خبرهای غیررسمی نیز از روابط جنسی میان دانش آموزان حکایت دارد و این مهم سبب شده تا تلاش برای ارتقای سطح آموزشی آسیب‌ها در مدارس دوچندان شود. براین اساس نقشه خطرپذیری مدارس کشور تهیه شده است تا اقدامات کنترلی در حوزه آسیب‌های اجتماعی در مدارس صورت گیرد. سند نظام مراقبت اجتماعی از دانش‌آموزان(طرح نماد) از جمله اقدامات کنترلی سال‌های اخیر در حوزه آسیب‌های اجتماعی دانش‌آموزی است که مهرزاد حمیدی، معاون وزیر آموزش‌وپرورش درباره آن می‌گوید: «طرح نماد زمانی شکل گرفت که تمام دستگاه‌ها به این یقین رسیدند که پیشگیری بر درمان مقدم است.
همه دستگاه‌ها به این نتیجه رسیده‌اند که باید روی پیشگیری سرمایه‌گذاری خوبی صورت گیرد».معاون تربیت‌بدنی و سلامت وزارت آموزش و پرورش با بیان اینکه از طریق این سند به دنبال ایجاد هم‌افزایی میان دستگاه‌ها بودیم گفت: «طرح نماد، نماد یک کار تیمی در سطح ملی است. زمانی که کار را شروع کردیم معاونت پیشگیری قوه قضاییه همراه ما بود و ما پس از آن ائتلافی با حضور 9 دستگاه تشکیل دادیم و وزارت کشور و استانداران نیز به این مجموعه اضافه شدند.اکنون 64 راهنمای آموزشی و 40 راهنمای غربالگری و 40 راهنمای مداخله طی یک سال اخیر تولید شد‌ه‌اند». مدیرکل دفتر مراقبت در برابرآسیب‌های اجتماعی آموزش و پرورش نیز در این باره با اشاره به اینکه طرح نماد سه بخش شناسایی و غربالگری، آموزش و ارجاع و مداخله را در برمی‌گیرد، ادامه داد: «در بخش غربالگری ابزاری استاندارد ساخته شده و در اختیار استان‌ها قرار گرفته است.
نقشه خطرپذیری، ابزارهای پروژه مددکاری اجتماعی و پروژه نماد، قرار است آموزش و پرورش را در مسیری قرار دهند که در آینده نزدیک با برگزاری کارگاه‌های توجیهی و آموزش معلمان، آن‌ها را به این توانایی برساند که بدانند چگونه ابزار شناسایی و غربالگری را در مدرسه استفاده کنند تا مداخله بموقع در مدرسه و در صورت نیاز ارجاع به نهادهای همکار صورت بگیرد. سال گذشته در بین نوجوانان شاهد خودکشی‌هایی بودیم.یکی از مهم‌ترین سرمایه‌گذاری‌های آموزش‌وپرورش در بحث مددکاری اجتماعی است تا پس از شناسایی و غربالگری روانی و خطرپذیری، مداخله مختصر در مدرسه و ارجاع به نهادهای همکار مانند بهزیستی و مراکز بهداشت انجام شود. مراکز بهداشت، بهزیستی، کمیته امداد و سایر نهادها در قالب طرح نماد برای حل ریشه‌ای مشکلات غربالگری، ارجاع و توانمندسازی دانش‌آموزان با ما همکاری می‌کنند و تا رسیدن این پروژه به پوشش حداکثری در کشور، طرح مددکاری مدارس را پیش می‌بریم».
سن طلایی آموزش
کارشناسان معتقدند که ناآشنایی کافی کودکان و نوجوانان با مهارت‌های اجتماعی، ریشه اغلب آسیب‌پذیری‌های اجتماعی آن‌هاست و از این رو بررسی نقش آموزش مهارت‌های اجتماعی می‌تواند به کاهش آسیب‌های اجتماعی در مدارس بسیار کمک‌کند. آموزش و پرورش، ۱۲ سال با افراد ارتباط دارد؛ ضمن آنکه مدرسه یکی از مورد وثوق‌ترین محیط‌های اجتماعی است. از سوی دیگر مردم و خانواده‌ها نیز در زمان حضور فرزندان‌شان در مدرسه، با این محیط در ارتباط هستند. بنابراین دانش‌آموزان در سنی قرار دارند که اگر اطلاعات کافی به آن‌ها داده شود، به ندرت در سنین بالاتر درگیر آسیب‌های گوناگون از جمله آسیب‌های ناشی از مواد مخدر می‌شوند. فضای آموزش و پرورش بهترین فرصت برای آموزش و ارائه اطلاعات به دانش‌آموزان است. این وزارتخانه می‌تواند به دو شیوه مستقیم و غیرمستقیم برای افزایش سواد اجتماعی دانش‌آموزان گام بردارد. بسته‌های آموزشی با موضوعاتی از قبیل «کنترل خشم»، «تصمیم‌گیری» و«روابط فردی»می‌تواند مفید و موثر باشد. آموزش و پرورش باید در برنامه‌های پیشگیرانه و آموزش مهارت‌های خود بازنگری کند. این سال‌ها، افسردگی، تند خویی و تحریک‌پذیری، از دست دادن علایق، احساس بی‌ارزش بودن، تمرکز نداشتن در فعالیت‌ها، بی‌انگیزه بودن برای ادامه زندگی، خودشیفتگی، اجتماعی نبودن، خودنمایی کردن، پایین بودن عزت نفس و انتظار تایید از دیگران به دلیل نبودن عزت نفس از جمله آسیب‌های روان‌شناختی است که متاثر از آسیب‌های اجتماعی، دانش‌آموزان را رنج می‌دهد. خشونت، تبعیض، محدودیت مطلق، آزادی مطلق، روحیه عدم درک منطقی شرایط و عدم درک متقابل در خانواده‌ها، از مهم‌ترین مواردی است که هم ریشه و علت ایجاد‌کننده آسیب‌های اجتماعی و هم معلول آن در خانواده‌هاست.
بسته‌های آموزشی پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی در مدارس
آموزش به عنوان یکی از دو وظیفه اصلی وزارت آموزش و پرورش در سال‌های گذشته بیشتر مربوط به ارائه سواد خواندن و نوشتن و سپس ارائه آموزه‌ها در حوزه‌های دینی و تربیتی بوده است. اما در سال‌های اخیر، رشد آسیب های اجتماعی در مدارس سبب شده تا آموزش‌هایی از نوع دیگر از جمله چگونگی راه‌های پیشگیری از بارداری میان دانش‌آموزان دختر و آثار مصرف‌مخدرها در دانش‌آموزان پسر بسیار جدی گرفته شود. اکنون 32 بسته ویژه آموزشی در چهار حیطه تخصصی پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی در مدارس تهیه شده تا آموزش‌ها در حوزه آسیب‌های اجتماعی مدارس را محسوس‌تر کند. محمد هادی ایازی، معاون اجتماعی وزیر بهداشت و درمان دراین باره با بیان اینکه برنامه‌های سلامت را به دو بعد اجتماعی و بعد جسمانی معطوف کرده‌ایم، گفت: «در همین راستا و در بعد اجتماعی و سلامت روانی، کتابچه سلامت روان سازمان بهداشت جهانی را بومی‌سازی و دستورالعمل‌های لازم را تدوین کردیم». وی با اشاره به اینکه پیشگیری از اعتیاد در مدارس، اقدام دوم ما بود، گفت: «باید از دوران کودکی و نوجوانی به این امر بپردازیم. در این راستا تفاهم‌نامه‌ای با آموزش و پرورش برای مهارت فرزندپروری امضا کردیم که جامعه هدف اول، گروه سنی شش تا ۱۲ سال بودند. برای انتقال مفاهیم آموزشی ۶۴۵۰ نفر از کارشناسان خودمان در کارگاه‌های مربوطه شرکت کردند».
فرزندپروری ویژه گروه سنی ۱۲ تا ۱۷ سال نیز پس از آن مدنظر قرار گرفت و دو کارگاه آموزشی در این زمینه برگزار کردیم.ایازی با اشاره به اجرای برنامه‌هایی در پایه اول دبستان با هدف کاهش رفتارهای پرخاشگرانه گفت: «سه بسته برای معلم و خانواده تدوین کردیم و این طرح در شش مدرسه پیاده شد. کارگاه آموزشی برگزار کردیم که اگر جواب دهد، قابلیت تعمیم پیدا می‌کند».قائم مقام وزیر بهداشت با اشاره به برنامه‌های پیشگیری و کنترل ایدز و پیشگیری از خشونت و طلاق که تبعات آن روی کودکان اثرگذار است، گفت: «این برنامه‌ها را دنبال کرده و بستر اجرایی کار را فراهم کردیم. تفاهم‌نامه‌ای نیز در حوزه بهداشت جسمانی و بوفه مدارس داشتیم که بر اساس آن مواد غذایی آسیب‌رسان از بوفه مدارس حذف شد و از ۸۵ هزار مدرسه بازرسی کردیم که نتایج خوب بود».وی با بیان اینکه تقاضا کردیم تا آموزش و پرورش روند توزیع شیر در مدارس را اصلاح کند، اظهار کرد: «ایمنی محیط مدارس نیز حایز اهمیت است که آن را دنبال می‌کنیم. یک موضوع دیگر این است که در سال ۳۰۰۰ نفر به علت سوختگی فوت می‌کنند و عده‌ای دچار نقص عضو می‌شوند. کارگاه‌های آموزشی در این خصوص برگزار شده و باید مورد توجه قرار گیرند».
منبع: قانون
نظراتی که حاوی توهین یا افترا به اشخاص ،قومیت ها ،عقاید دیگران باشد و یا با قوانین کشور وآموزه های دینی مغایرت داشته باشد منتشر نخواهد شد - لطفاً نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.