تاتو یا خالکوبی از زمان‌های بسیار دور رایج بود، اما این کار را عمدتا زندانیان که سال‌ها در زندان بودند به‌عنوان یک مشغله و سرگرمی انجام می‌‌دادند. البته گاهی هم دولت‌ها برای اینکه زندانیان از جمعیت عادی متمایز باشند با استفاده از تاتو آنها را نشان‌دار می‌کردند
مهناز 33 سال دارد. او همیشه از کم‌پشت بودن موهای سر و ابرو ناراضی است. این مشکل سال‌هاست که همراه اوست. حتی گاهی بخشی از ابرو خالی، ولی به‌تدریج پر می‌شود. مهناز مجبور است، وقت زیادی را صرف مداد کشیدن ابرو و قرینه‌سازی آنها کند. این کار برای او که کارمند است و باید صبح زود از خانه خارج شود تا به محل کارش برسد، بسیار دشوار است. مهناز این روزها تصمیم گرفته هر طور شده مشکل ابروها را حل کند. او می‌خواهد، برای برطرف کردن این مشکل تاتوی ابرو انجام دهد، ولی کمی مردد است چون متخصصان پوست با این کار مخالف‌اند و توصیه نمی‌کنند. مهناز نمی‌داند این کار برای پوست حساس او درست است یا نه و اصلا باید به کجا مراجعه کند و غیر از تاتو چه راه‌حل دائمی‌ای برای این مشکل وجود دارد. «میزگرد زیبایی» این هفته به بررسی علل کم‌پشتی موی ابرو و تاتو یا سایر راه‌های پرپشت کردن ابرو اختصاص دارد.
به گزارش بهداشت نیوز، تاتو یا خالکوبی از زمان‌های بسیار دور رایج بود، اما این کار را عمدتا زندانیان که سال‌ها در زندان بودند به‌عنوان یک مشغله و سرگرمی انجام می‌‌دادند. البته گاهی هم دولت‌ها برای اینکه زندانیان از جمعیت عادی متمایز باشند با استفاده از تاتو آنها را نشان‌دار می‌کردند. در هر صورت تاتو یکی از علائم شرم‌آور در آن زمان بود، ولی به‌تدریج حالت مد و تزئینی پیدا کرد. در کشورهای غربی خانم‌هایی که شاغل بودند باید قانونی را رعایت می‌کردند. این قانون چهره آرایش‌شده هنگام حضور در محل کار بود. این کار برای زنان وقت‌گیر بود و آنها تصمیم گرفتند با تاتو در وقت خود صرفه‌جویی کنند. به‌تدریج این کار گسترش پیدا کرد و بین جوان‌ها مد شد.
عوارض تاتو ممکن است چند سال بعد بروز کند
هیچ پزشکی انجام تاتو را تایید نمی‌کند. شاید این سوال پیش بیاید که چرا در کشورهای غربی مدرکی را برای فرد انجام‌دهنده تاتو صادر می‌کنند و مردم هم به راحتی می‌توانند هر نقطه از بدنشان را تاتو کنند؟ پاسخ این است که در کشورهای غربی عقیده بر این است که شخص با میل خودش اقدام به چنین کاری می‌کند و سخت‌گیری در این مورد وجود ندارد. بنابراین تاتو کردن غیرقانونی نیست، ولی غیرعلمی و غیربهداشتی است.
رنگ تاتو نیز از نظر سازمان غذا و داروی جهان مورد تایید نیست. حتی وزارت بهداشت و درمان هیچ کشوری نیز مواد استفاده‌شده برای تاتو را تایید نمی‌کند.
چرا پزشکان با تاتو مخالف‌اند؟
تاتو وارد کردن ماده رنگی داخل پوست است. پوست شامل اپیدرم، درم و هیپودرم یا بافت چربی است، اما قسمت اپیدرم پوست مدام در حال بازسازی و ریزش است، پس اگر رنگ به این ناحیه برخورد کند، موقت است و بعد از چند روز محو می‌شود، ولی ناحیه درم همان ناحیه‌ای است که برای ماندگاری رنگ روی پوست، رنگ باید وارد آن شود. هنگامی که رنگ وارد این ناحیه می‌شود، سلول‌هایی به نام «فیبروبلاست» با مواد جدیدی که وارد بدن می‌شود، مبارزه می‌کنند. گرچه تاتوی درم دائمی است، ولی به مرور فیبروبلاست‌ها آنقدر به رنگ حمله می‌کنند تا کمرنگ شود. به همین دلیل تاتو به تجدید نیاز دارد.
تفاوت تاتوهای جدید با تاتوهای قدیمی
در تاتوهای جدید از چند رنگ استفاده می‌شود، ولی در تاتوهای سنتی از یک رنگ استفاده می‌شد. تاتوی سنتی به رنگ آبی بود و مزیت آن به نوع جدید این است که اگر فرد بخواهد تاتو را پاک کند، به راحتی از روی پوست پاک می‌شود، ولی تاتوی جدید که مخلوطی از چند رنگ است را باید با چند بار لیزر از بین برد. لیزر تاتوی جدید مشکل است چون هر بار باید با یک طول موج کار کرد. البته لیزر را باید فرد متبحری انجام دهد.
عوارض تاتو
در ایران چند مرکز به نام «مرکز میکروپیگمنتیشن» وجود دارد که تاتو با نظارت متخصصان پوست انجام می‌شود. در این مرکز فقط افرادی تاتو می‌شوند که واقعا نیاز به تاتو دارند. گاهی فرد دچار بیماری پیسی (وتیلیگو) است یا دچار سوختگی شده است و ابرو ندارد و... در این مواقع برای برگرداندن زیبایی و اعتماد به نفس بیمار عمل میکروپیگمنتیشن بعد از گرفتن شرح‌حال از بیمار انجام می‌شود. بعضی از بیماری‌های زمینه‌ای مانع انجام تاتو هستند. همچنین در این مراکز بهداشت کاملا رعایت می‌شود. در نتیجه عوارض به شدت کم است، اما در آرایشگاه‌ها وسواس بهداشتی ممکن است وجود نداشته باشد یا به دلیل صرفه‌جویی از یک سوزن برای چند بیمار استفاده شود. در این شرایط ویروس‌ها به‌وسیله خون به راحتی منتقل می‌شوند و احتمال انتقال هپاتیت B و C و ویروس اچ‌آی‌وی از طریق سوزن آلوده وجود دارد. در صورت رعایت نکردن بهداشت ممکن است میکروب به بافت گسترش یابد و فرد دچار التهاب و عفونت پوست شود.
سارکوئیدوز یکی از عوارض تاتو است
آمارها نشان می‌دهد 5 تا 10 درصد افرادی که تاتو می‌کنند دچار عارضه‌ای به نام «سارکوئیدوز» می‌شوند. این عارضه بیشتر در ابرو و به صورت گوشت اضافه بروز می‌کند. این افراد ممکن است زمینه بیماری سارکوئیدوز را داشته باشند. این بیماری بیشتر ریه را درگیر می‌کند و به دلیل اختلال در سیستم ایمنی ایجاد می‌شود.
جوهرهای حیوانی واکنش حساسیت‌زا ایجاد می‌کنند
گاهی برای اینکه جوهر مقرون به‌صرفه باشد از محصولات حیوانی ساخته می‌شود. داخل این رنگ‌ها گلیسیرین و کراتین است که از چربی حیوانات گرفته می‌شود. محصولات حیوانی می‌توانند واکنش حساسیت‌زا در بدن ایجاد کنند. البته این مورد بین 5 تا 10 درصد افرادی که از نظر سرشتی حساس هستند، اتفاق می‌افتد.
ام‌آر‌آی در افرادی که تاتو دارند، مشکل است
مشکل دیگر اینکه ممکن است فرد دارای تاتو به دلیل بیماری به ام‌آر‌آی نیاز داشته باشد. ام‌آر‌آی باعث سوزش و درد شدیدی در نواحی تاتوشده می‌شود. به همین دلیل است که در مراکز رادیولوژی قبل از ام‌آر‌آی از بیمار در مورد تاتو در بدنش سوال می‌شود. ممکن است انجام ام‌آر‌آی امکان‌پذیر نباشد. گاهی هم مجبورند فرکانس دستگاه را پایین بیاورند که دقت تشخیصی را پایین می‌آورد.
عوارض تاتو ممکن است چند سال بعد بروز کند
البته دقت در انجام تاتو و رعایت بهداشت عوارض را پایین می‌آورد، ولی عوارض این‌گونه نیستند که بلافاصله بعد انجام تاتو ایجاد شوند. گاهی چند سال بعد بیمار دچار عارضه می‌شود که با بررسی‌های بیشتر مشخص می‌شود به دلیل تاتو بوده است.
برای از بین بردن تاتو به آرایشگاه مراجعه نکنید
نکته مهم دیگر این است که فرد از انجام تاتو پشیمان می‌شود و تصمیم می‌گیرد تاتو را از بین ببرد. اصلی‌ترین علت مراجعه افرادی که تاتو دارند به متخصصان پوست، پاک کردن تاتو است. پزشک معمولا به بیمار می‌گوید از بین بردن تاتو کار مشکلی است و فرد نیز دوباره به آرایشگاه مراجعه می‌کند. در این مواقع آرایشگر دوباره با رنگ سفید روی تاتو را تاتو می‌کند. در واقع، درمان را دشوارتر می‌کند و زیبایی طبیعی هم حاصل نمی‌شود.
این افراد اصلا تاتو نکنند!
افراد دچار اگزمای آتوپیک یا حساسیت ژنتیکی(آسم حساسیت‌زا، حساسیت چشمی و اگزمای پوستی)، بیمارانی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند به دلیل بیماری یا استفاده از داروهای کورتونی ضعیف‌کننده سیستم ایمنی، بیماران در حال شیمی‌درمانی یا رادیوتراپی، بیماران مبتلا به سارکوئیدوز، بیماری لوپوس، پسوریازیس و... اصلا نباید تاتو کنند.
دکتر حسین طباطبایی/ عضو هیات‌علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران
تاتو ایمن‌تر است یا کاشت ابرو؟
ابروها موهای نسبتا ضخیمی در پوست صورت هستند که رشد محدودی دارند. این بخش از صورت نقش مهمی در زیبایی ایفا می‌کند. همچنین نقش حفاظتی هم دارند، مثلا می‌توانند مانع ورود گرد و غبار به چشم شوند یا وقتی فرد تعریق می‌کند، جلوی ورود قطرات ریز عرق را به چشم می‌گیرند. حرکت کردن ابرو به واسطه وجود چند ماهیچه است که زیر ابرو قرار دارند. مدل ابروهای افراد متفاوت است و از نظر شکل ظاهری حتی پرپشتی تفاوت‌های آشکاری دیده می‌شود. بعضی از افراد از شکل ابرو یا پرپشتی و کم‌پشتی آن راضی نیستند، به‌خصوص خانم‌هایی که ابروهای کم‌پشتی دارند همیشه سعی در پرپشت نشان دادن آن دارند و برای رسیدن به این هدف به کارهای مختلفی دست می‌زنند.
هنگامی که بیمار با کم‌پشتی ابرو مراجعه می‌کند، ابتدا باید بررسی شود که از اول ابروها کم‌پشت بوده یا چند وقتی است که این مشکل پیش آمده است چون غیر از سرشت عوامل متعددی در کم‌پشتی ابروها نقش دارند که باید بررسی شوند. در مواقعی که هیچ عامل خارجی‌ای برای کم‌پشتی ابروها یافت نمی‌شود، ممکن است کاشت ابرو توصیه شود. البته این روش نیز مشکلاتی دارد چون ابروی پیوندی معمولا از ناحیه موهای ناحیه انتهای سر گرفته می‌شود. این قسمت از نظر ساختار مو شباهت بیشتری به موهای ابرو دارد، ولی رشد مو در نواحی دیگر بدن، مانند ابرو متوقف نمی‌شود. لازم است فرد برای مرتب کردن ابروها به آرایشگاه مراجعه کند.
بعد از پیوند ابرو ممکن است تورم، التهاب و قرمزی تا چند روز بعد از عمل باقی بماند که جای نگرانی نیست و خودبه‌خود از بین می‌رود. پیوند ابرو را باید فرد ماهر در این کار انجام دهد. فولیکول‌ها باید در جهت موهای اصلی کاشته شود. حدود 4-3 ماه طول می‌کشد که موهای کاشته‌شده نمای طبیعی خود را بازیابند. کاشت ابرو با بی‌حسی عمومی انجام می‌شود. از این رو، نسبتا بی‌عارضه و مطمئن است، ولی بسیاری از خانم‌ها برای جبران کم‌پشتی تاتو انجام می‌دهند. تاتو در علم پزشکی فقط برای نواحی بی‌رنگ شده پوست و سوختگی تایید شده است. پوست اولین و مهم‌ترین سد دفاعی بدن است که با تاتو کردن سد دفاعی آسیب می‌بیند و راه را برای ورود عفونت‌هایی مانند هپاتیت، تبخال و... باز می‌کند.
ایجاد کلوئید و گوشت اضافه، حساسیت‌های پوستی و... هم می‌توانند مشکلساز باشند. پاک کردن تاتو نیز وقت‌گیر و پرهزینه است. مشکل مهم دیگر وجود گرانولوم است که واکنش پوستی ایجاد می‌کند و برای از بین بردن واکنش پوستی باید داروهای تضعیف‌کننده ایمنی برای بیمار تجویز شود. درمان عوارض تاتو غیرممکن نیست، ولی زمان زیادی لازم دارد. بنابراین در افرادی که ابروهای کم‌پشتی دارند و در ظاهر آنها تاثیر گذاشته، کاشت ابرو بر تاتو برتری دارد.
دکتر رامین طاهری/ عضو هیات‌علمی دانشگاه علوم پزشکی سمنان
چرا ابروها کم‌پشت هستند؟
ریزش ابرو و کم‌پشت بودن آن همیشه به دلیل بیماری‌های پوستی نیست و بیماری‌های داخلی زیادی هستند که ممکن است باعث ریزش مو و کم‌پشتی آن شوند. افرادی که اختلال در عملکرد هورمونی مانند تیروئید، بیماری‌های عفونی و خودایمنی دارند یا داروهایی مانند دانازول، داروهای پیشگیری‌کننده از بارداری، دی‌اتیل‌استیل بسترول، پروژسترون و... مصرف می‌کنند، معمولا دچار کم‌پشتی در موهای سر یا ابرو هستند، ولی همه این موارد باید با انجام آزمایش تایید شود.
شیمی‌درمانی نیز یکی از عواملی است که باعث ریزش ابروها می‌شود. داروهای شیمی‌درمانی روی فولیکول مو اثر می‌کنند که مدام در حال تقسیم است. این داروها شامل متوتروکسات، تاموکسیفن، سیکلوفسفوماید، کلشی‌سین، تاکسول، ملفان، اتان بوتول، اینترفرون آلفا و ... هستند.
عفونت‌های قارچی، باکتریال مانند شپش و سفیلیس نیز باعث ریزش ابرو می‌شوند. تومورهای بیماری‌هایی که خارش ایجاد می‌کنند و بیمار مجبور است مدام ناحیه را بخاراند، ممکن است به فولیکول مو آسیب بزنند و باعث ریزش مو شوند. در مواقعی که سرعت تقسیم لایه پوستی زیاد است نیز ممکن است مو نتواند از پوست بیرون بیاید و ناحیه کم‌پشت به نظر برسد.
بیماری اسکلروز به دلیل ایجاد زخم روی پوست باعث از بین رفتن فولیکول مو و ریزش ابرو می‌شود. زخم ممکن است از نوع کلوئیدی یا گوشت اضافه باشد. در این مواقع نیز گوشت اضافه مانع رویش ابرو می‌شود. مصرف بعضی داروها نیز باعث ریزش مو می‌شود. معمولا در کاغذ داخل قوطی دارو عوارض دارو قید می‌شود. همچنین مصرف بیش از حد ویتامین B و مشتقات آن برای موها مضر است.
در مواقعی که فرد زایمان کرده یا به هر دلیلی جراحی شده، نیز احتمال ریزش مو وجود دارد. این نوع از ریزش مو بعد از مدتی قابل‌بازگشت است و جای نگرانی وجود ندارد. در ریزش موهای ارثی یا طاسی سر نیز ممکن است فرد دچار کاهش موی ابرو شود. برش روی پوست سوختگی و هر عاملی که منجر به تخریب لایه‌های پوست شود می‌تواند روی فولیکول‌ها اثر بگذارد و باعث رشد نکردن مو شود. علت ریزش مو باید مشخص شود. در مواقعی که بیمار واقعا از کم‌پشتی یا نداشتن موی ابرو رنج می‌برد می‌توان پیوند مو انجام داد.
دکتر محمدعلی نیلفروش‌زاده / عضو هیات‌علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران
هفته نامه سلامت
نظراتی که حاوی توهین یا افترا به اشخاص ،قومیت ها ،عقاید دیگران باشد و یا با قوانین کشور وآموزه های دینی مغایرت داشته باشد منتشر نخواهد شد - لطفاً نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.