بگو چه می‌خوری تا بگویم که هستی!

به گزارش بهداشت نیوز ، ما جهان هستی را به کمک 5 حس جسمی درک می‌کنیم: بینایی، شنوایی، لامسه، بویایی و چشایی...

اما چشایی و برساخته‌هایی مثل چشیدن، خوردن، فرو دادن، بلعیدن، قورت دادن و نوش جان کردن دلالت بر خوردن غذا دارند، فعلی که نقش خاصی در هویت، فرهنگ و سبک زندگی انسانی دارد.

غذا، بخش مهمی از حیات انسان است. شاید اهمیتش کمتر از هوا نباشد. هرکدام که نباشند، زندگی ممکن نیست. غذا در زندگی انسان از تشخص ویژه‌ای برخوردار است. نه به این معنی که آدم همیشه غذا می‌خورده (چرا که قدیمی‌ترین نقوش غارها هم انسان را در حال شکار نشان می‌دهند) بل به این معنا که نقشی تمدنی و انسان‌ساز داشته. عصر غارنشینی و کشاورزی با چند عنصر عمده از هم متمایز می‌شود که یکی از آنها غذاست؛ انسان آموخت که غذایش را بپزد و حبوبات و گیاهان نیز وارد سبد غذایی‌اش شدند.

اساطیر به‌عنوان متونی فراتاریخی، هرگز از تأثیر غذا برکنار نبوده‌اند. در اساطیر یونانی، بابلی و رومی اهدای غذا به خدایان یکی از مهم‌ترین مراسم‌های مذهبی بوده است. در اساطیر ایرانی، غذا تبدیل به عنصری تعیین‌کننده و نمادین می‌شود. شیطان در هیأت خوان‌سالار (آشپز) ‌در خدمت ضحاک قرار می‌گیرد و در ازای خوراکی‌های لذیذی که برایش می‌پزد، اجازه می‌یابد که بر شانه‌های او بوسه‌ای بزند. فعل کریهی که به روییدن 2افعی خطرناک منجر می‌شود. مارهایی که فقط مغز سر جوانان را می‌خورند.

متون دینی هم توجه خاصی به غذا نشان داده‌اند، از تورات بگیرید تا انجیل و قرآن. تورات، صورتی مفصل از غذاهایی را معرفی می‌کند که تقدس داشتند چون باید به درگاه خداوند یکتا تقدیم می‌شدند. هابیل و قابیل با نوع غذایی که به خداوند هدیه کردند، آزمایش شدند. یکی از معجزات عیسی نزول ماهی و نان تازه از آسمان بود (نقل قول معروفی از حضرت عیسی در انجیل هست که می‌گوید‌آنچه در دهان فرو می‌رود نجس‌کننده نیست بل آنچه از دهان بیرون می‌آید نجس‌کننده است. اشاره 2پهلویی به پاکی ذاتی غذا و وجود نفس شروری در انسان که می‌تواند غذای پاک را به غیبت و تهمت تبدیل کند) در قرآن کریم از خوراکی‌های متعددی یادشده؛ مطابق آیات قرآن، قوم یهود در مهاجرت خود از موسی عدس و پیاز خواستند و خشم خدا را به‌دلیل مزاج تنوع‌طلب خود برانگیختند. صورت قابل‌توجهی از غذاهای بهشتی در قرآن‌کریم ذکر شده که خاص مقیمان فردوس است.

احادیث و روایات موجود نیز توجه ویژه‌ای به غذا دارند. اینکه چه باید خورد، چقدر باید خورد و چه زمانی برای خوردن مناسب است. از علی(ع) نقل شده که فرمود: معده، مرکز همه‌ بیماری‌هاست. اشاره‌ روشنی به نقش غذا- و چگونگی خوردن آن- در بروز بیماری‌ها. روایات عجیبی هست که نشان می‌دهد نوع غذا نه‌تنها در شکل‌گیری جنسیت جنین مؤثر است بلکه در استحاله یا اصلاح شخصیت نوزاد نیز تأثیری اساسی دارد. (درستی این گزاره‌ها در قرون بیستم و بیست و یکم به شکلی علمی به اثبات رسیدند اما 10 قرن قبل از آن، همان زمانی که در ایران طبی پیشرفته براساس شناخت خواص و مضرات مواد غذایی شکل گرفته بود، در اروپای قرون وسطی، یگانه درمانی که به‌رسمیت شناخته می‌شد، بالا آوردن غذا بود!)

بیایید نگاهی به‌خودمان و به سفره‌ای که روزی 3بار می‌افکنیم بیندازیم. چقدر به آنچه می‌خوریم توجه داریم؟ و مهم‌تر از همه، آنچه می‌خوریم تا چه اندازه ریشه در فرهنگ ما دارد؟