سقوط حادثه دلخراش هواپیمای ای‌تی‌آر ۷۲ – ۶۰۰ شرکت آسمان در 29 بهمن که به جان باختن 66 نفر منجر شد بار دیگر این فکر را به‌وجود آورد که سرانجامِ تلاش‌های شرکت‌های هواپیمایی ایرانی برای نوسازی ناوگان هوایی چه خواهد شد؟
به گزارش بهداشت نیوز، دی ۱۳۹۵ سرانجام پس‌از ۳۷ سال، تحریم هوایی ایران شکسته شد و یک فروند هواپیمای جدید ایرباس A321 در چارچوب قراردادی که میان ایران‌ایر و شرکت ایرباس و درپی برجام منعقد شده است وارد خاک کشورمان شد. با ورود این هواپیما منتقدان دولت روحانی عملیات تخریب علیه برجام و قرارداد خرید هواپیماهای ایرباس را آغاز کردند که این نقدها همچنان ادامه دارد. این درحالی‌است که بین سال‌های ۱۳۸۴ تا ۱۳۹۲ در دولت‌های نهم و دهم ۱۰ پرواز مسافری با حادثه سقوط منجر به مرگ مواجه شدند. سوانحی که نشان می‌داد ناوگان فرسوده حمل‌ونقل هوایی کشور به نوسازی سریع نیاز دارد.
پس‌از این قرارداد تاریخی، تیر امسال، شرکت هواپیمایی زاگرس برای خرید ۲۸ فروند هواپیما و شرکت ایران‌ایرتور هم برای خرید ۴۵ فروند هواپیمای خانواده A320 شامل A318، A319، A320، A321 و A320 نئو با ایرباس به توافق رسید.
همچین از مجموع قرارداد میان ایران‌ایر و ایرباس به ارزش ۱۰٫۵میلیارد دلار برای خرید ۱۱۸ جت مسافربری تا سال ۲۰۲۴، این شرکت تاکنون ۱۱ فروند هواپیما را تحویل گرفته است.
فروردین امسال هم شرکت هواپیمایی آسمان قرارداد بزرگی برای خرید ۶۰ جت مسافربری نو با شرکت آمریکایی بویینگ منعقد کرد و بویینگ هم همزمان در وبگاهش، رسما توافق با شرکت هواپیمایی آسمان را برای فروش ۳۰ فروند «بویینگ ۷۳۷ مکس» به ارزش سه‌میلیارد دلار تا سال ۲۰۲۲ اعلام و خاطرنشان کرد که این توافق حق خرید ۳۰ هواپیمای ۷۳۷ مکس اضافی را برای شرکت ایرانی درنظر می‌گیرد.
نکته قابل تامل درمورد قرارداد آسمان و بویینگ برای خریدن ۷۳۷ مکس در این است که براساس گزارش سالانه «خلاصه آماری حوادث هواپیماهای جت تجاری در عملیات جهانی» بویینگ ۷۳۷ سری مکس از زمانی‌که وارد خدمت شده حتی دچار یک حادثه هم نشده است. این هواپیمای جدید که نسل چهارم از سری بویینگ ۷۳۷ است از ژانویه ۲۰۱۶ وارد در خدمت است. این گزارش در ادامه از بویینگ ۷۳۷ به‌عنوان موفق‌ترین جت تاریخ هوانوردی تجاری جهان یاد می‌کند. این هواپیما از سال ۱۹۶۷ در خدمت است و تاکنون ۱۴هزار و ۳۰۰ نمونه از آن در جهان فروخته شده است. نرخ سقوط منجر به مرگ مدل‌های اولیه این هواپیما ۰٫۸۹ «سقوط منجربه‌مرگ در یک‌میلیون عزیمت» (پی‌ام‌دی) بود.
همچین، ایرباس A320 نئو در این گزارش در فهرست هواپیماهایی قرار دارد که هرگز به مرگ حتی یک مسافر منجر نشده‌اند و سایر هواپیماهای خانواده A320 ایرباس با ۰٫۱۱ پی‌ام‌دی در شمار هواپیماهای با رکورد عالی قرار دارند که این خانواده هم در قراردادهای ایران‌ایرتور و زاگرس با ایرباس قرار است به ایران وارد شود.
تا رسیدن هواپیماها خطر همچنان وجود دارد
حدود یک‌ماه قبل آسمان اعلام کرد که در مدت ۳ سال اخیر ۱۵ فروند هواپیمای بویینگ، ایرباس و فوکر به ناوگانش اضافه کرده است. این درحالی‌است که حادثه سقوط هواپیمای ای‌تی‌آر ۷۲ – ۶۰۰ شرکت آسمان در ۲۹ بهمن ۱۳۹۶ نشان می‌دهد که باوجود تمام این تلاش‌ها، ناوگان هوایی این شرکت و بسیاری دیگر از شرکت‌های هواپیمایی هنوز از فرسودگی رنج می‌برد و هر چند از تعداد سوانح هوایی به‌طرز ملموسی کاسته شده اما تا تحویل تمام هواپیماهای خریداری‌شده همچنان این خطر بالا است. به‌طوری‌که درحال‌حاضر ۲۰۰ فروند هواپیما در ناوگان حمل‌ونقل هوایی کشور وجود دارد که نیمی از آن‌ها غیرفعال و نیم دیگر فرسوده است. به‌همین‌منظور، براساس سند چشم‌انداز، صنعت هوانوردی کشور تا سال ۱۴۰۴ به ۴۰۰ فروند هواپیمای تجاری جدید نیاز دارد.
از منتقدان دولت تا تهدیدهای ترامپ
در شرایطی که شرکت‌های هواپیمایی مختلف درتلاش‌اند باوجود مانع‌تراشی‌های منتقدان دولت نسبت به مزایای برجام برای نوسازی ناوگانشان بهره‌مند شوند و پس‌از سال‌ها تحریم، هواپیماهای قدیمی را با هواپیماهای نو تعویض کنند و درحالی‌که وبگاه بویینگ به این نکته تاکید کرده است که براساس گزارش وزارت بازرگانی ایالات‌متحده قراردادی در این حد قادر است حدود ۱۸هزار شغل جدید در آمریکا ایجاد کند، ۱۵ دسامبر ۲۰۱۵ (۲۴ آذر ۱۳۹۶) وال‌استریت‌ژورنال با انتشار گزارشی نگرانی‌هایی را درمورد این قراردادها ایجاد کرد.
این روزنامه آمریکایی نوشت: «رییس‌جمهور ترامپ درحال گسترش استراتژی‌ای است که می‌تواند تلاش‌های بویینگ و ایرباس را برای فروش صدها جت مسافربری به شرکت‌های هواپیمایی ایران از بین ببرد.»
این روزنامه در ادامه اشاره کرد: «تیم ترامپ هنوز درباره فروش این هواپیماها گزینه‌ای به او ارائه نکرده‌اند، اما رایزنی‌های میان‌‌سازمانی در چندماه اخیر بیشتر بر نگرانی‌های ادعایی در این‌باره متمرکز بوده که شرکت‌های هواپیمایی ایرانی ممکن است از هواپیماهای جدید برای انتقال سلاح و نیروهای نظامی به سوریه استفاده کنند.»
هرچند سخنگوی شورای امنیت ملی آمریکا در آن‌زمان گفت که موضع دولت آمریکا روشن است و آمریکا مجوزهای فروش را صادر نخواهد کرد مگر اینکه قانع شود از این هواپیماها فقط برای مقاصد مسافری استفاده می‌شود، یک سخنگوی بوئینگ توضیح داد: «ما اجازه تحویل هواپیما به ایران را داریم اما درخصوص فعالیت‌هایمان با ایران، خط‌مشی دولتمان را دنبال خواهیم کرد.»
کارشکنی‌های دولت ترامپ نسبت به برجام از یک‌سو و نقدهای کارشناسی‌نشده منتقدان دولت‌های یازدهم و دوازدهم درمورد خرید هواپیما از سوی دیگر، شرکت‌های هواپیمایی ایرانی را برای خرید درمجموع ۲۰۰ فروند هواپیمای جدید با هدف ارائه خدمات بهتر و حفظ جان مسافران و شرکت‌های بویینگ و ایرباس را برای درآمد ۴۰میلیارد دلاری و مزایای اشتغال‌زایی ناشی‌از آن، در بلاتکلیفی گذاشته است. این‌میان به‌نظر می‌رسد تنها نکته‌ای که اهمیت ندارد جان شهروندان ایرانی است.
منبع: درنگ
نظراتی که حاوی توهین یا افترا به اشخاص ،قومیت ها ،عقاید دیگران باشد و یا با قوانین کشور وآموزه های دینی مغایرت داشته باشد منتشر نخواهد شد - لطفاً نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.