با نزدیک شدن به روزهای پایانی سال، اعتراضات گروه‌های مختلف جامعه پزشکی ازجمله پرستاران نسبت به تاخیرهای طولانی در دریافت مطالبات و بی‌عدالتی در نظام اقتصادی حوزه سلامت بیشتر شنیده می‌شود. به‌خصوص پس از قول مساعدی که وزیر بهداشت در همایش روز پرستار به این گروه از ارائه‌دهندگان خدمت داد ....
طرح تحول سلامت، ادامه طرح نوین خودگردانی بیمارستان‌ها بود
با نزدیک شدن به روزهای پایانی سال، اعتراضات گروه‌های مختلف جامعه پزشکی ازجمله پرستاران نسبت به تاخیرهای طولانی در دریافت مطالبات و بی‌عدالتی در نظام اقتصادی حوزه سلامت بیشتر شنیده می‌شود. به‌خصوص پس از قول مساعدی که وزیر بهداشت در همایش روز پرستار به این گروه از ارائه‌دهندگان خدمت داد مبنی بر اینکه به زودی مطالبات آنها حداقل تا پایان شهریور ماه سال جاری تسویه می‌شود، انتظارات جامعه پرستاری بیش از پیش بروز و ظهور پیدا کرد.
به گزارش بهداشت نیوز، محمد شریفی‌مقدم قائم‌مقام سازمان نظام پرستاری در این باره گفت: «پرستاران به عنوان گروهی که بیشترین خدمات را ارائه می‌دهند و بیشترین زمان را کنار بیماران هستند و در صف اول ارائه‌کنندگان خدمت، بیشترین پاسخگویی را هم به مردم دارند، طبیعتا انتظاراتی هم از مسئولین نظام سلامت کشور دارند و آنها هم متقابلا وظیفه دارند که حداقل مطالبات این گروه را محقق کنند.» وی افزود: «در همایش روز پرستار امسال وزیر بهداشت صراحتا اعلام کرد که ما تا پایان سال معوقات پرستاری (که منظور از آنها کارانه و اضافه‌کاری است) را تا شهریور ماه 96 پرداخت می‌کنیم.
درواقع براساس قولی که وزیر بهداشت به پرستاران داد، امروز نباید هیچ پرستاری حقوق معوقه‌ای بیش از 5 ماه داشته باشد. اما متاسفانه این اتفاق نیفتاد. درصورتی که وقتی بالاترین مقام اجرایی حوزه سلامت قولی می‌دهد، پرستاران هم به او اعتماد کرده و روی قول او حساب می‌کنند. اما امروز که چیزی به پایان سال نمانده هنوز اتفاقی درخصوص پرداخت مطالبات رخ نداده و معوقات پرستاران از 8 ماه گرفته تا 10 ماه و 15 ماه وجود دارد و میانگین معوقات، حدودا 11 ماه است. به‌هرحال دوستان وزارت بهداشت به قول خودشان عمل نکردند و همین بدقولی‌ها و عدم وفای به‌عهد باعث شده روزبهروز دیوار بی‌اعتمادی جامعه پرستاری با مسئولان وزارت بهداشت بلند و بلندتر شود.»
بی‌عدالتی در نظام سلامت، ریشه همه مشکلات
دبیرکل خانه پرستار در ادامه این مصاحبه به یکی دیگر از دلایل عمده نارضایتی پرستاران هم اشاره کرد و گفت: «البته اعتراضات و دلخوری‌های پرستاران، صرفا محدود به بدقولی‌ها و عدم پرداخت مطالبات نیست. بلکه ریشه همه این مشکلات، بی‌عدالتی در نظام پرداخت حوزه سلامت است. یعنی اگر از پرستاران بپرسید که چه عاملی بیش از هرچیز شما را رنج می‌دهد، خواهند گفت «بی‌عدالتی» و این بی‌عدالتی هم با اجرای طرح تحول سلامت روزبهروز بیشتر شده است اما نقطه آغاز آن به سال‌ها قبل برمی‌گردد.»
شریفی‌مقدم نقطه آغاز بی‌عدالتی‌ها را زمانی دانست که پول وارد نظام سلامت شد. وی اظهار داشت: «اواسط دهه 70 دقیقا همین ادبیاتی که قبل از طرح تحول سلامت شنیده می‌شد، بر نظام سلامت کشور حاکم شده بود. گفته می‌شد که می‌خواهیم کیفیت خدمات سلامت را بالاتر ببریم. می‌خواهیم حضور هیئت علمی دانشگاه‌ها در بخش‌های دولتی بیشتر شود، می‌خواهیم بیماران از خدمات مناسب‌تر استفاده کند و ... به‌هرحال آن زمان مسئولین وقت وزارت بهداشت با همین ادبیات، طرحی را با عنوان «طرح نوین خودگردانی بیمارستان‌ها» مطرح کردند.»
وی گفت: «تا پیش از آغاز طرح نوین خودگردانی بیمارستان‌ها، نظام پرداخت در بیمارستان‌ها به این شکل بود که همه گروه‌های شاغل در نظام سلامت، حقوق خود را به صورت ثابت و ماهانه از دولت دریافت می‌کردند به این صورت که مثلا اگر پزشک یک بیمارستان فرضا 300 هزار تومان حقوق دریافت می‌کرد، پرستار هم 150 هزار تومان دریافت می‌کرد. البته این اعدادی که عرض کردم، دقیق نیست و به عنوان مثال گفتم. ولی حقوق پزشکان حدودا 2 تا 3 برابر حقوق پرستاران بود و پرستاران با پرسنل خدمات حدود 30 درصد اختلاف حقوق داشتند. به‌هرصورت مثل همه کشورهای دنیا که اختلاف بین حقوق پزشکان و پرستاران بین 2 تا 3 برابر است، آن زمان در کشور ما هم به همین شکل بود. اما طرح نوین خودگردانی بیمارستان‌ها، این نظام پرداخت را تغییر داد. این طرح، از روی کتاب کالیفرنیا اقتباس شده بود و البته ناقص هم اجرا شد.
براساس این طرح، بیماری که وارد بیمارستان می‌شد، در ازای هر خدمتی که دریافت می‌کرد، باید تعرفه‌ای را پرداخت می‌کرد. از طرفی نام پزشکان به عنوان پزشکان کشیک بیمارستان روی بورد نوشته می‌شد و در 24 ساعت آینده هر مریضی که مثلا قرار بود در بخش جراحی بستری شود، به اسم این پزشک بستری می‌شد و پس از آن همه پرداخت‌ها هم به نام ایشان انجام می‌شد. مثلا تصور کنید که بیماری به منظور انجام عمل فتخ وارد بیمارستان می‌شد. این فرد از بدو ورود به بیمارستان با بخش‌های مختلفی سروکار داشت. نگهبانی، پذیرش، اورژانس و ... تا اینکه ویزیت می‌شد که آن هم معمولا توسط رزیدنت‌ها انجام می‌شد. بعد از آن بیمار به اتاق عمل می‌رفت. در خود اتاق عمل هم از میان یک گروه شش هفت نفره، 5 نفر جزو گروه پرستاری بودند، یک نفر پزشک بیهوشی و یک نفر پزشک جراح هم حضور داشت. جالب است که معمولا هم پزشک جراح خودش حضور نداشت و رزیدنت‌های او حاضر بودند. ولی هر عملی که در آن 24 ساعت با همکاری این گروهی که به برخی از آنها اشاره کردم، اتفاق می‌افتاد، به اسم آن پزشک جراح ثبت می‌شد.»
قائم‌مقام نظام پرستاری ترتیب تقسیم درآمدهای بیمارستان را هم اینطور تشریح کرد: «درنهایت تا 65 درصد درآمدی که بیمارستان جهت ارائه خدمات مختلف به دست آورده بود به صورت مشخص و واضح به اعضای هیئت علمی می‌رسید و به اسم، به حساب آنها واریز می‌شد. 5 درصد از این مبلغ در اختیار رئیس دانشگاه قرار می‌گرفت که آن هم به پزشکان دانشگاه‌ها می‌رسید. از 30 درصد باقیمانده، 10 درصد را به بیمارستان می‌دادند و 20 درصدی که در آخر باقی می‌ماند را بین بقیه کادر بیمارستانی توزیع می‌کردند. توجه داشته باشید که اعضای هیئت علمی در آن زمان 5 درصد از کادر بیمارستانی را تشکیل می‌دادند که البته امروز کمی بیشتر شده و به حدود 7 درصد رسیده است. بنابراین تا 65 درصد درآمد بیمارستان به 5 تا 7 درصد کادر بیمارستان که اعضای هیئت علمی بودند و 20 درصد هم به آن 93 تا 95 درصد باقیمانده می‌رسید. این 20 درصد باقیمانده چه کسانی بودند؟ پرستاران، علوم آزمایشگاهی‌ها، ماماها، کادر اداری، پذیرش، حتی دستیاران و پزشکان عمومی و ...»
تغییر رفتار، حاصل بی‌عدالتی در درآمد
شریفی‌مقدم در ادامه صحبت‌های خود، تبعات این سیستم مالی را اینطور شرح داد: «این نظام پرداخت باعث شد که از همان ابتدا بین اعضای مختلف کادر یک بیمارستان، به طور متوسط اختلاف درآمدی بین 80 تا 100 برابر به‌وجود بیاید. بنابراین دقیقا همانند اتفاقی که این روزها برای شعارهای اولیه طرح تحول سلامت افتاده، آن زمان هم همه شعارهای اولیه کنار رفت و به بوته فراموشی سپرده شد و آنچه باقی ماند، همین آثاری بود که یکی از واضح‌ترین آنها، اختلاف حدود100 برابری درآمد کارکنان بیمارستان بود. از طرفی این اختلاف درآمد، فقط به مباحث مالی محدود نشد. وقتی به شخصی مثلا 100 میلیون تومان پرداخت شود در شرایطی که همکار دیگر او در بخش دیگری یک میلیون تومان دریافتی دارد، این امر به او مشتبه می‌شود که حتما نسبت به دیگران بالاتر است و چیزی اضافه‌تر دارد و این مسئله، باعث «تغییر رفتار» می‌شود.»
وی افزود: «در جلسه‌ای که مدتی قبل در جمع جامعه‌شناسان دانشگاه تهران بودیم و روزنامه سپید هم آن را پوشش داد، دکتر دانشور به نکته ظریف و درستی اشاره کرد و آن هم ساختار هرمی شکل پرسنل بیمارستان‌ها و رفتار هر گروه با زیردستان خودش بود. این ساختار از همین نوع نگاهی به‌وجود می‌آید که در نتیجه بی‌عدالتی در نظام پرداخت ایجاد شده است.»
دبیرکل خانه پرستار ادامه داد: «بعد از این تغییر در رفتار و تغییر در نگاه، اتفاق دیگری هم افتاد. اتفاق بعدی این بود که گروه‌هایی که از این نظام پرداخت منتفع شده بودند، تصمیم گرفتند که این منابع را پایدار کنند. چگونه می‌توانستند منابع را پایدار کنند؟ لازم بود که قدرت را در دست بگیرند. چگونه قدرت را به دست بگیرند؟ به این صورت که قرار گذاشتند روسای بیمارستان‌ها و دانشگاه‌ها و وزاتخانه، حتما از پزشکان عضو هیئت علمی باشد و به این شکل، قدرت را در اختیار گرفتند تا بتوانند این منابع را همیشگی و پایدار کنند و همین کار را هم کردند. البته یک مشکل وجود داشت. اینکه طرح نوین خودگردانی بیمارستان‌ها نه مصوبه مجلس را داشت و نه مصوبه دولت. درواقع می‌توان گفت که از سال 1374 هیچ‌کدام از پرداخت‌هایی که انجام شده، پشتوانه قانونی نداشته است. تا چه زمانی؟ تا سال 1393 که وزارت بهداشت طرح تحول نظام سلامت را آغاز کرد. طرح تحول سلامت هم این رفتار تبعیض‌آمیز را تشدید کرد. تعرفه‌های پزشکی تا 300 درصد افزایش پیدا کردند و درواقع به اندازه 30 سال آینده، تورم در بخش سلامت را افزایش دادند و از طرفی بی‌عدالتی در بین گروه‌های مختف نظام سلامت و حتی گروه‌های مختلف پزشکی تشدید شد.»
شریفی‌مقدم گفت: «این تغییر رفتاری که در اثر انباشت ثروت و قدرت در یک صنف خاص به وجود آمده است، باعث شده که در همه ابعاد به راحتی قوانین مختلف زیر پا گذاشته شود. مثلا اگر پرستاری یک شب غیبت کند، باید به چندین جا باید جواب پس بدهد ولی اگر یک پزشک یک ماه هم به بیمارستان نیاید که نمی‌آید، کسی کاری به کارش ندارد. بنابراین برمی‌گردم به آنچه که ابتدای صحبتم گفتم. آن چیزی که جامعه پرستاری را رنج می‌دهد، نه فقط تاخیر در پرداخت معوقات، بلکه تبعیض و بی‌عدالتی در همه موضوعات است. تبعیض در پرداخت، تبعیض در مزایا، تبعیض در قوانین و حتی تبعیض در برخورد چیزی است که امروز جامعه پرستاری را به شدت آزار می‌دهد.»
قائم‌مقام سازمان نظام پرستاری در بخش پایانی این مصاحبه خاطرنشان کرد: «خلاصه کلام من این است که عوامل اصلی فساد و بی‌عدالتی در نظام سلامت، توزیع نامناسب قدرت و ثروت است که باعث شده شاکله سیستم بهداشت و درمان این کشور از هم پاشیده شود و کار به جایی رسیده که هرچقدر منابع مالی بیشتری هم به این سیستم وارد شود، باز هم نیازهای اصلی مردم مرتفع نخواهد شد. امروز سهم سلامت از تولید ناخالص ملی در کشور ما (از نظر درصدی نه از نظر ریالی) با سهم سلامت از تولید ناخالص ملی کشور انگلیس برابر و در هر دو کشور حدود 8 درصد است. این رقم در کشور ما با قیمت دلار امروز، حدود 150 هزار میلیارد تومان است. یعنی به اندازه کل درآمد نفت که امسال 110 هزار میلیارد تومان بوده به اضافه رقم کل یارانه‌هایی مردم دریافت می‌کنند. اما می‌بینیم علی‌رغم اینکه چنین پول هنگفتی وارد نظام سلامت کشور ما می‌شود، چون به شکلی کاملا حساب‌شده به جیب گروه خاصی می‌رود، بخش عمده‌ای از مردم از خدمات بهداشتی درمانی محروم و ناراضی هستند.»
منبع: روزنامه سپید
نظراتی که حاوی توهین یا افترا به اشخاص ،قومیت ها ،عقاید دیگران باشد و یا با قوانین کشور وآموزه های دینی مغایرت داشته باشد منتشر نخواهد شد - لطفاً نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.